Testy diagnostyczne

Humor z zeszytów

Kontakt

Szaleństwa starożytnych

Dla wspóÅ‚czesnego czÅ‚owieka starożytność to nie tylko wielkie, historyczne wydarzenia, ale i czas dziwacznych paradoksów, okrucieÅ„stwa traktowanego jako oczywistość, wymyÅ›lnych kar i tortur

Obyczajowość starożytnego Egiptu, Rzymu, Syrii, Grecji czy Persji budzi w dzisiejszym czytelniku zdumienie – powszechność kazirodczych (wedÅ‚ug nowożytnych norm) zwiÄ…zków, gwaÅ‚tów, upodobanie do zoofilii czy nekrofilii wydaje siÄ™ dosÅ‚ownie szokujÄ…ca. PorównujÄ…c epoki zauważamy jednak, że na przestrzeni wieków nie zmieniÅ‚o siÄ™ wyÅ‚Ä…cznie jedno – relatywna bezkarność rzÄ…dzÄ…cych.

GwaÅ‚ciciel żon, morderca synów

Jednym z najwiÄ™kszych koronowanych przestÄ™pców starożytnego Egiptu byÅ‚ Fyskon, zwany TÅ‚uÅ›ciochem lub ZÅ‚oczyÅ„cÄ… – Ptolemeusz VIII Euergetes, drugi mąż Kleopatry II, a zarazem jej brat. Warto na marginesie dodać, że kazirodcze zwiÄ…zki byÅ‚y w starożytnym Egipcie, Syrii i Persji codziennoÅ›ciÄ…: kojarzono ze sobÄ… rodzeÅ„stwo oraz najbliższe kuzynostwo, co zapewnić miaÅ‚o ciÄ…gÅ‚ość rodu, a w przypadku rodzin królewskich – czystość krwi.

Pierwszym mężem Kleopatry II byÅ‚ jej starszy brat Ptolemeusz VI – w dniu ich Å›lubu ona miaÅ‚a dziesięć, on zaÅ› jedenaÅ›cie lat. Kiedy jednak król zginÄ…Å‚ na polu walki, stratowany przez wÅ‚asne sÅ‚onie bojowe, Kleopatra wyszÅ‚a za swego drugiego, mÅ‚odszego brata – Ptolemeusza VIII zwanego Fyskonem, od dzieciÅ„stwa znanego z gwaÅ‚townoÅ›ci nieobliczalnego charakteru.

MałżeÅ„stwo od poczÄ…tku nie należaÅ‚o do udanych. Podczas weselnej uczty królowa zostaje zgwaÅ‚cona przez króla w sposób wyjÄ…tkowo brutalny, wczeÅ›niej zaÅ› żoÅ‚nierze Fyskona na jej oczach zabijajÄ… jej wÅ‚asnego syna, poczÄ™tego w zwiÄ…zku z poprzednim mężem. Z małżeÅ„skiego gwaÅ‚tu rodzi siÄ™ kolejny syn Kleopatry, jednak król ani myÅ›li zadowolić siÄ™ swÄ… żonÄ… – wkrótce po objÄ™ciu wÅ‚adzy gwaÅ‚ci jej córkÄ™, KleopatrÄ™ III. Ta poczÄ…tkowo pogrąża siÄ™ w depresji (o czym wspomina starożytny historyk Polibiusz), potem jednak decyduje siÄ™ przekuć traumÄ™ na wÅ‚asnÄ… korzyść. Pragnie zostać żonÄ… Fyskona – i królowÄ… paÅ„stwa. Rodzi wÅ‚adcy piÄ…tkÄ™ dzieci i ostatecznie usadawia siÄ™ na tronie – najpierw jako żona króla, potem jako samodzielna królowa. Ostatecznie Kleopatrze II udaje siÄ™ wygnać straszliwÄ… parÄ™ (wÅ‚asnÄ… córkÄ™, ożenionÄ… z bratem-gwaÅ‚cicielem) na Cypr. PopeÅ‚nia przy tym jednak jeden bÅ‚Ä…d – małżonkowie w podróż zabierajÄ… jej syna, spÅ‚odzonego z małżeÅ„skiego zwiÄ…zku z Fyskonem. Dziecko wróci do wÅ‚adczyni jako prezent urodzinowy – w postaci przesyÅ‚ki z odciÄ™tÄ… gÅ‚owÄ… i rozczÅ‚onkowanym korpusem. KochajÄ…cy małżonek do koÅ„ca nie daje zapomnieć o sobie swej rodzinie.


Gwałt niech się gwałtem...

W starożytnym Rzymie gwaÅ‚ty – o ile nie dopuÅ›cili siÄ™ ich wÅ‚adcy – karane byÅ‚y surowo. Ofiara otrzymywaÅ‚a mÅ‚otek i kij, i przy pomocy tych przyrzÄ…dów mogÅ‚a bić swego oprawcÄ™ do woli. Kara za gwaÅ‚t ze szczególnym okrucieÅ„stwem znajdowaÅ‚a finaÅ‚ w rÄ™kach kata, który pobitego już gwaÅ‚ciciela wÅ‚asnorÄ™cznie dusiÅ‚. Cesarz Makryn, za gwaÅ‚t popeÅ‚niony na sÅ‚użącej przez dwóch żoÅ‚nierzy, zastosowaÅ‚ wobec nich niebywaÅ‚Ä… kaźń: rozkazaÅ‚ zaszyć przestÄ™pców w rozprutych brzuchach byków, tak by na zewnÄ…trz wystawaÅ‚y im jedynie gÅ‚owy. PoczÄ…tkowo obaj gwaÅ‚ciciele mieli siÄ™ dobrze i nawet ze sobÄ… rozmawiali, po dwóch dniach zmarli jednak w mÄ™kach od zakażenia krwi, poÅ›ród niewyobrażalnego smrodu.

Nie wszyscy za czyn przestÄ™pczy karani byli z jednakowÄ… siÅ‚Ä…. Rzymski cesarz Tyberiusz znany byÅ‚ ze swych skÅ‚onnoÅ›ci do przemocy i gwaÅ‚tów. Kiedy naszÅ‚a go ochota na córkÄ™ jednego z patrycjuszy, jej matka zaproponowaÅ‚a, by zamiast dziecka zadowoliÅ‚ siÄ™ niÄ… samÄ…. Kiedy kobiecie po kilku dniach udaÅ‚o siÄ™ uciec z paÅ‚acu sadysty, w samobójczym akcie, przygnieciona aktami przemocy jakiej wobec niej dopuÅ›ciÅ‚ siÄ™ koronowany zbrodniarz, rzuciÅ‚a siÄ™ ze skaÅ‚y.

NiezliczonÄ… ilość gwaÅ‚tów na sumieniu miaÅ‚ też Kaligula. Na (trwajÄ…cych wówczas nierzadko kilka dni i nocy) ucztach i przyjÄ™ciach – także tych weselnych – miaÅ‚ zwyczaj wielokrotnego wychodzenia ze wskazanÄ… przez siebie kobietÄ…, zazwyczaj żonÄ… jednego z wspóÅ‚biesiadników. Å»aden z wysoko urodzonych nigdy mu sie nie przeciwstawiÅ‚, zaÅ› jednemu z nich – Pizonowi – cesarz nie tylko zgwaÅ‚ciÅ‚ żonÄ™ podczas ich weselnej uczty, ale sam zajÄ…Å‚ miejsce pana mÅ‚odego i zatrzymaÅ‚ oblubienicÄ™ w swoim paÅ‚acu. Po kilku miesiÄ…cach znudziÅ‚ siÄ™ jej towarzystwem i odesÅ‚aÅ‚ ciężko pobitÄ… do niedoszÅ‚ego małżonka.

Zimną mi bądź niczym trup

Równie stary jak skÅ‚onność do gwaÅ‚tów jest pociÄ…g do nekrofilii – wielokrotnie odnotowywany też u starożytnych. Najwygodniejszym tÅ‚umaczeniem powstania sarkofagów, podawanym zwyczajowo na lekcjach historii w szkole podstawowej, jest wystÄ™pujÄ…ca ówczeÅ›nie konieczność ochrony zmarÅ‚ego przed zÅ‚odziejami. Jest to prawdÄ…, jednak tylko do pewnego stopnia – takim samym zagrożeniem dla zwÅ‚ok, jak rabusie, byli również balsamiÅ›ci, znani ze swego upodobania do ciaÅ‚ nieżyjÄ…cych ludzi (wspomina o tym m.in. Herodot w swoich "Dziejach"). WykonujÄ…cy ten zawód traktowani byli jak spoÅ‚eczni pariasi – nawet trudniÄ…ce siÄ™ prostytucjÄ… kobiety nie chciaÅ‚y spÄ™dzać z nimi czasu. Trudno wiÄ™c wyrokować, czy skÅ‚onnoÅ›ci nekrofilne byÅ‚y skutkiem, czy przyczynÄ… tego stanu rzeczy.

Upodobanie do nie oddychajÄ…cych kobiet wykazywaÅ‚y także gÅ‚owy koronowane. Egipski faraon Mykerinos zgwaÅ‚ciÅ‚ wÅ‚asnÄ… córkÄ™, czym doprowadziÅ‚ jÄ… do samobójstwa. Nieutulony w żalu, nakazaÅ‚ ciaÅ‚o dziewczyny umieÅ›cić w drewnianej, bogato zdobionej szafie i zamknąć w komnacie, którÄ… odwiedzaÅ‚ co noc. PomysÅ‚ obcowania ze zmarÅ‚Ä… najwyraźniej okazaÅ‚ siÄ™ atrakcyjny – pod koniec jego panowania w specjalnym pomieszczeniu staÅ‚o ponad dwadzieÅ›cia takich szaf, z których każda mieÅ›ciÅ‚a ciaÅ‚o zmarÅ‚ej kochanki.

Być może jednak balsamowanie zwÅ‚ok i przechowywanie ich w szczelnie zamkniÄ™tych grobowcach nie byÅ‚o rozwiÄ…zaniem zÅ‚ym. W starożytnej Italii bowiem ciaÅ‚a wielu wÅ‚adców byÅ‚y po ich Å›mierci profanowane w skandaliczny sposób. Cesarz Domicjan (Titusa Flaviusa Domitianusa), znany byÅ‚ swym wspóÅ‚czesnym nie tylko z upodobania do mÅ‚odziutkich kobiet (w tym wÅ‚asnych siostrzenic i bratanic), ale i z kastrowania przeciwników politycznych. Paranoicznie zazdrosny o wÅ‚adzÄ™, zostaÅ‚ w koÅ„cu zasztyletowany przez swych  najbliższych wspóÅ‚pracowników, a po Å›mierci wytarzano go w bÅ‚ocie i za wÅ‚osy ciÄ…gano po ulicach Rzymu. Heliogabal – który w szaleÅ„stwach przeÅ›cigaÅ‚ nawet samego KaligulÄ™ – po tym jak samego siebie ogÅ‚osiÅ‚ kobietÄ… i utraciÅ‚ autentyczne wpÅ‚ywy na losy paÅ„stwa-miasta, zostaÅ‚ zasztyletowany w publicznej toalecie, w której ukryÅ‚ siÄ™ wraz z wÅ‚asnÄ… matkÄ…, i z obnażonymi genitaliami obwożony byÅ‚ po Rzymie, aż do zatopienia zwÅ‚ok w Tybrze. GÅ‚owa lubieżnika i tyrana, okrutnego Kommodusa, rodzonego syna Marka Aureliusza który pod koniec życia popadÅ‚ w caÅ‚kowity obÅ‚Ä™d i uznaÅ‚, że bÄ™dzie Herkulesem, po jego Å›mierci posÅ‚użyÅ‚a jako piÅ‚ka podkutym butom rzymskich legionistów. Choć wiÄ™c za życia koronowani mogli pozwolić sobie na znacznie wiÄ™cej, Å›mierć okazaÅ‚a siÄ™ dla wszystkich tak samo nieÅ‚askawa.