BIBLIJNY WZORZEC RODZINY
„...PoczynajÄ…c od KsiÄ™gi Rodzaju, strukturÄ™ rodzinnÄ… czy plemiennÄ… wywodzono po linii mÄ™skiej od jednego wspólnego przodka, zwanego patriarchÄ… rodu. PlemiÄ™ stanowiÅ‚o zatem niezmiernie rozlegÅ‚Ä… rodzinÄ™, której czÅ‚onkowie mieli wspólnego protoplastÄ™ bÄ…dź byli z nim spowinowaceni za sprawÄ… zawartych małżeÅ„stw. Duże plemiona skÅ‚adaÅ‚y siÄ™ zazwyczaj z jednostek mniejszych, zwanych rodami, a te z kolei – z pewnej liczby rodzin. W czasach starożytnych izraelskie rodziny byÅ‚y bardzo liczne – pod jednym dachem mieszkaÅ‚y trzy lub cztery pokolenia. Na ich czele staÅ‚ zapewne pradziad z żonÄ… lub żonami i konkubinami, za nimi plasowali siÄ™ synowie, ich żony i potomstwo, a także niezamężne córki. Ponadto w domu przebywaÅ‚o wiele osób niespokrewnionych z rodzinÄ… wÅ‚aÅ›cicieli, wÅ›ród nich niewolnicy innej narodowoÅ›ci, jeÅ„cy wojenni, wÅ‚óczÄ™dzy i zubożali Hebrajczycy, którzy sami sprzedali siÄ™ w niewolÄ™ na pewien czas. Czasami Biblia niemal wymiennie używa takich okreÅ›leÅ„ jak: dom ojca, rodzina, ród i plemiÄ™. Nie ma w tym nic dziwnego, zważywszy, że Jakub miaÅ‚ dwunastu synów, których potomkowie dali poczÄ…tek dwunastu plemionom, a te z czasem utworzyÅ‚y naród [czyt. naród izraelski]...” (cyt. za: Ilustrowany przewodnik po Biblii. 400 fascynujÄ…cych pytaÅ„ i odpowiedzi, które pomogÄ… lepiej zrozumieć Pismo ÅšwiÄ™te, Warszawa 2003, s. 130)
Rodzina byÅ‚a jednÄ… z najważniejszych spraw dla biblijnych Izraelitów – nie postrzegali oni siebie w kategoriach jednostkowych, ale jako czÅ‚onków rodu, klanu, plemienia, rodziny, jako odpowiedzialnych dziadków, mężów, synów i wnuków. Ich życie koncentrowaÅ‚o siÄ™ wokóÅ‚ rodziny, dlatego ogromnÄ… rolÄ™ w czasach biblijnych odgrywaÅ‚a genealogia, która stanowiÅ‚a o tożsamoÅ›ci czÅ‚owieka. JeÅ›li przodkowie rodziny cieszyli siÄ™ prestiżem, to zwykle ich potomkowie także zajmowali wysokÄ… pozycjÄ™ spoÅ‚ecznÄ…, politycznÄ… czy religijnÄ…. Maria i Józef - rodzice Jezusa stanowiÄ… niewÄ…tpliwie idealny wzorzec małżonków i rodziców w Biblii, a ÅšwiÄ™ta Rodzina to przykÅ‚ad idealnego modelu rodziny biblijnej wzorowo wypeÅ‚niajÄ…cej swe obowiÄ…zki?
Na kartach Biblii niewiele jest niezamężnych kobiet i mężczyzn. Zawarcie małżeÅ„stwa traktowano niemal jak obowiÄ…zek. U podstaw rodziny izraelskiej leżaÅ‚o małżeÅ„stwo mężczyzny i kobiety. Identycznie jak dzisiaj miaÅ‚o ono stanowić zwiÄ…zek oparty na miÅ‚oÅ›ci, wiernoÅ›ci i wzajemnoÅ›ci, który owocuje wydajÄ…c na Å›wiat potomstwo i wychowujÄ…c je w zgodzie i poszanowaniu boskich praw. Posiadanie potomstwa przez małżonków byÅ‚o niezbÄ™dne – zapewniaÅ‚o nie tylko ciÄ…gÅ‚ość rodu i utrzymanie stanu posiadania, ale też opiekÄ™ na starość i godziwy pochówek. Biblia przytacza przykÅ‚ady, że nierzadko, aby podtrzymać ród wdowa poÅ›lubiÅ‚a brata swojego zmarÅ‚ego męża, a bÄ™dÄ…c bezpÅ‚odnÄ… podsuwaÅ‚a małżonkowi konkubinÄ™ celem prokreacji ( np. Sara, żona Abrahama, która wobec swej bezpÅ‚odnoÅ›ci, przekazaÅ‚a mu swojÄ… egipskÄ… niewolnicÄ™ Hagar, by zrodziÅ‚a Abrahamowi potomstwo jako matka zastÄ™pcza ).
Czy wiesz, że....W biblijnym prawodawstwie kobieta jako żona nigdy nie byÅ‚a jednak osobÄ… peÅ‚noprawnÄ…. ByÅ‚a caÅ‚kowicie zależna od mężczyzny – pozostawaÅ‚a pod jego wÅ‚adzÄ… i opiekÄ…. Nie mogÅ‚a odbywać religijnych pielgrzymek, pobierać nauki Tory, ani nawet inicjować modlitwy rodzinnej przy stole. W sÄ…dzie jej zeznania i Å›wiadectwa nie byÅ‚y brane pod uwagÄ™. WyÅ‚Ä…czona byÅ‚a również z dziedziczenia po mężu. Chociaż prawa Starego Testamentu pozwalaÅ‚y na rozwód, małżonka w praktyce nie mogÅ‚a też wystÄ…pić o rozwód, nawet jeÅ›li niewierność męża byÅ‚a oczywista. Chociaż równość kobiety i mężczyzny w pÅ‚aszczyźnie spoÅ‚ecznej nie istniaÅ‚a w praktyce mężowi nie wolno byÅ‚o oddalić żony bez zapewnienia jej Å›rodków do życia i utrzymania w przyszÅ‚oÅ›ci. Bardzo precyzyjne byÅ‚y również biblijne zasady i prawa dziedziczenia w obrÄ™bie rodziny, które staraÅ‚y siÄ™ uchronić jÄ… przed utratÄ… wÅ‚asnoÅ›ci. MajÄ…tek rodzinny dziedziczyÅ‚ po ojcu syn, a wypadku jego braku córka, ale wówczas nie mogÅ‚a wyjść za mąż poza obrÄ™bem swego rodu. Utrzymaniu majÄ…tku w rodzinie sÅ‚użyÅ‚ też zwyczaj lewiratu.
SÅ‚owniczek:
Protoplasta – (z Å‚ac. protoplastus – najpierw uksztaÅ‚towany). Praojciec, zaÅ‚ożyciel rodu, najstarszy przodek.
Lewirat – (z Å‚ac. levir – brat męża). Zwyczaj poÅ›lubienia wdowy przez brata zmarÅ‚ego męża praktykowany u starożytnych Izraelitów, Hindusów i Arabów, którego celem byÅ‚o zapewnienie ciÄ…gÅ‚oÅ›ci rodu i zachowanie rodowego majÄ…tku we wÅ‚asnoÅ›ci rodziny.
BIBLIOGRAFIA:
1. E. Adamiak, Kobiety w Biblii. Stary Testament, Warszawa 2006.
2. Biblia TysiÄ…clecia – Pismo ÅšwiÄ™te Starego i Nowego Testamentu, wyd. V, wyd. Pallottinum 2009.
3. A. Chouraqui, Życie codzienne ludzi Biblii, Warszawa 1995.
4. W. Chrostowski, Rzeczywistość i symbolika kobiety w Biblii, w: Pastores 14 (1) 2002, s. 17.
5. Ilustrowany przewodnik po Biblii. 400 fascynujÄ…cych pytaÅ„ i odpowiedzi, które pomogÄ… lepiej zrozumieć Pismo ÅšwiÄ™te, wyd. zbiorowe, Warszawa 2003, s.128-178.
6. D. Kowalczyk, Zmartwychwstanie uczuć, w: Życie duchowe , nr 59/2009. Lato. Uczucia w życiu duchowym, s. 4-6.
7. A, Ohler, Postacie kobiet w Biblii, Kraków 1996