OPIS I ANALIZA
PRZYPADKU ROZPOZNANIA I ROZWIÄ„ZANIA
PROBLEMU WYCHOWAWCZEGO
Uczennica z trudnościami w nauce
1.Identyfikacja problemu.
Każde dziecko w wieku szkolnym rozwija siÄ™ w nieco innym tempie, w odmiennych warunkach Å›rodowiskowych i wychowawczych, każde jest odrÄ™bnÄ… indywidualnoÅ›ciÄ…, różni siÄ™ od swoich rówieÅ›ników różnymi cechami psychicznymi i fizycznymi. ChcÄ…c prawidÅ‚owo kierować rozwojem ucznia i jego wychowaniem, doskonalić uzdolnienia i zalety, a zwalczać i usuwać braki, musimy przede wszystkim dokÅ‚adnie dziecko poznać. Obserwować jego zachowanie i poczynania w różnych sytuacjach. W czasie pracy z dziećmi zdarza siÄ™, iż obserwujemy zachowania dziecka odmienne od pozostaÅ‚ych. Z czasem, w wyniku badaÅ„ psychologicznych i pedagogicznych, może okazać siÄ™, że mamy do czynienia z dzieckiem, które ma obniżonÄ… zdolność intelektualnÄ…. Jest to stan charakteryzujÄ…cy siÄ™ istotnie niższym od przeciÄ™tnego ogólnym poziomem funkcjonowania intelektualnego i zaburzeniami w zakresie przystosowania siÄ™. Zaburzenia w przystosowaniu przejawiajÄ… siÄ™ w postaci zaburzeÅ„ w zakresie dojrzewania, uczenia siÄ™ i przystosowania spoÅ‚ecznego. Rozpoznajemy, wiÄ™c obniżonÄ… zdolność intelektualnÄ… dziecka w przypadku, gdy: poziom funkcjonowania procesów orientacyjno – poznawczych, intelektualnych i wykonawczych jest niższy od przeciÄ™tnego, poziom dojrzaÅ‚oÅ›ci spoÅ‚ecznej – tempo nabywania wiadomoÅ›ci i umiejÄ™tnoÅ›ci sÄ… niższe niż u wiÄ™kszoÅ›ci jego rówieÅ›ników wychowujÄ…cych siÄ™ w tym Å›rodowisku.
W klasie pierwszej technikum, w której objęłam wychowawstwo w roku szkolnym 2006/007, zwróciÅ‚am szczególnÄ… uwagÄ™ na uczennicÄ™, która byÅ‚a absolwentkÄ… SzkoÅ‚y Specjalnej (chora na epilepsjÄ™), ale ze wzglÄ™du na dużą ilość punktów z testu gimnazjalnego zostaÅ‚a przyjÄ™ta do technikum. Uczennica pochodzi z rodziny rozbitej – rodzice od dawna sÄ… po rozwodzie. Mieszka z mamÄ… i starszymi siostrami. Jej wiedza ksztaÅ‚towaÅ‚a siÄ™ na poziomie 1 klasy gimnazjum.
2.Geneza i dynamika zjawiska.
Uczennica na lekcjach historii miaÅ‚a duże trudnoÅ›ci z przyswojeniem sobie podstawowych pojęć, faktów i dat historycznych. Nawet, jeÅ›li opanowaÅ‚a w domu minimalnÄ… ilość wiedzy, szybko jÄ… zapominaÅ‚a i nie potrafiÅ‚a odtworzyć tego, co sobie przyswoiÅ‚a. MiaÅ‚a duże problemy z czytaniem tekstów źródÅ‚owych ze zrozumieniem i w pracy z mapÄ… historycznÄ…. ZauważyÅ‚am również jej trudnoÅ›ci z zaaklimatyzowaniem siÄ™ w klasie - na przerwach siedziaÅ‚a sama, nie potrafiÅ‚a nawiÄ…zać kontaktu z rówieÅ›nikami.
Brak podstawowych umiejÄ™tnoÅ›ci przedmiotowych u uczennicy zgÅ‚aszali mi również, jako wychowawcy, nauczyciele innych przedmiotów. PrzeprowadziÅ‚am konsultacje z nauczycielami jÄ™zyka polskiego, jÄ™zyka angielskiego i matematyki, czyli przedmiotów, z których w przyszÅ‚oÅ›ci uczennica miaÅ‚a zdawać maturÄ™. OkazaÅ‚o siÄ™, że ma również duże zalegÅ‚oÅ›ci z tych przedmiotów. PrzejawiaÅ‚a jednak zainteresowanie zawodem technologa odzieży o ogólnie krawiectwem.
ObserwujÄ…c brak postÄ™pów dziewczyny w nauce, postanowiÅ‚am skonsultować siÄ™ z pedagogiem szkolnym. Wspólnie zadecydowaÅ‚yÅ›my, że uczennicÄ™ należy skierować na badania psychologiczne (oczywiÅ›cie za wczeÅ›niejszÄ… zgodÄ… matki) w celu przeniesienia jej do klasy zasadniczej.
W klasie zasadniczej poziom nauczania z wszystkich przedmiotów jest niższy. Badanie w Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej potwierdziÅ‚o moje przypuszczenia, że jej rozwój umysÅ‚owy odbiega od normy. Uczennica nie może kontynuować nauki w technikum, gdyż jest to ponad jej możliwoÅ›ci.
3. Znaczenie problemu.
Zadaniem szkoÅ‚y jest podjąć takie dziaÅ‚ania, by uczennica zdaÅ‚a do nastÄ™pnej klasy i ukoÅ„czyÅ‚a szkoÅ‚Ä™ zdobywajÄ…c zawód, oczywiÅ›cie niekoniecznie w technikum. Badanie psychologiczne wykazaÅ‚o nieznacznie obniżonÄ… sprawność intelektualnÄ… uczennicy, co wynika z zaniedbaÅ„ Å›rodowiskowych i braku wystarczajÄ…cej stymulacji ze strony domu rodzinnego. Choroba sprawiÅ‚a, że uczennica trafiÅ‚a do szkoÅ‚y specjalnej, gdzie jest zdecydowanie niższy poziom niż w zwykÅ‚ym gimnazjum.
Doskonale rozumiałam, że brak opanowania przez uczennicę podstawowych treści programowych nie tylko nie pozwoli jej przyswoić sobie podstaw wiedzy historycznej, ale utrudni zdanie matury. Trudności w opanowaniu materiału mogą być przyczyną całkowitego zniechęcenia do szkoły, i zejścia na tzw. złą drogę, na przykład wagary.
4.Prognoza
A. Prognoza negatywna
Nie podjÄ™cie żadnych dziaÅ‚aÅ„ przez szkoÅ‚Ä™ spowoduje nasilenie siÄ™ problemu. W efekcie doprowadzi do sytuacji, w której:
Uczennica będzie mieć coraz większe trudności w nauce;
Trudności spowodują frustrację i napięcie emocjonalne;
Wobec coraz sÅ‚abszych wyników zniechÄ™ci siÄ™ caÅ‚kowicie do nauki, a co za tym idzie i do szkoÅ‚y;
Zacznie wagarować, co jeszcze bardziej osłabi wyniki, a w efekcie uczennica nie zda do następnej klasy;
Dużym problemem stanie się zdawanie w 2010 roku matury.
B. Prognoza pozytywna
Podjęcie oddziaływań spowoduje, że:
Uczennica uzupełni braki w wiadomościach;
Zacznie chętnie i aktywnie uczestniczyć w zajęciach;
Wzrośnie jej motywacja do nauki;
Odzyska lub zdobędzie wiarę we własne siły i możliwości;
Nauczy się przezwyciężać trudności;
Polubi naukę i szkołę.
Odnajdzie siÄ™ w nowej klasie - zyska przyjacióÅ‚,
Po trzech latach trwania szkoły zasadniczej podejmie decyzję o kontynuacji nauki w technikum uzupełniającym.
5.Propozycje oddziaływań
Metody indywidualnego postępowania muszą być dostosowane do możliwości rozwojowych ucznia, co oznacza poznanie poziomu jego uzdolnień, stawianie wymagań nieprzekraczających aktualnych umiejętności, życzliwą ich ocenę oraz wyrozumiałość do przejawianych trudności. Rozumiejąc powagę sytuacji postanowiłam założyć sobie następujące cele i zadania do wykonania:
Cele:
<!-
Skontaktować się z matką dziewczyny i przekonać ją do podjęcia decyzji o zmianie klasy;
<!--Wzbudzić zainteresowanie historią;
<!--W procesie dydaktycznym w szerokim stopniu wykorzystywać metody aktywizujące;
<!--Dostosować tempo pracy do możliwości uczennicy;
<!--Pracować dodatkowo po lekcjach;
<!--CzÄ™sto stosować podziaÅ‚ klasy na grupy, dbajÄ…c jednoczeÅ›nie o to, aby w każdej grupie znaleźli siÄ™ uczniowie prezentujÄ…cy różny poziom wiedzy ogólnej i umiejÄ™tnoÅ›ci ogólnoprzedmiotowych;
<!--Dostrzegać i nagradzać nawet drobne sukcesy uczennicy;
<!--Zwracać uwagę na przyjazną atmosferę na lekcji;
<!ÅšciÅ›le wspóÅ‚pracować z pedagogiem szkolnym i nauczycielami innych przedmiotów.
6. Wdrażanie oddziaływań
Uczennica decyzją Dyrektora Szkoły musiała ukończyć klasę pierwszą technikum pozytywnie, był to warunek do przeniesienia jej do klasy drugiej zasadniczej zawodowej. Zatem cały drugi semestr klasy pierwszej wdrażałam szereg działań mających na celu pomoc dziewczynie.
Na lekcjach historii stosowaÅ‚am wobec uczennicy indywidualizacjÄ™ nauczania. WprowadzaÅ‚am dodatkowe zadania, które pozwalaÅ‚y na dostosowanie tempa pracy oraz stopnia trudnoÅ›ci
do indywidualnych możliwoÅ›ci dziewczyny. Wiele dodatkowych materiaÅ‚ów i pomocy dydaktycznych przygotowywaÅ‚am samodzielnie.
CzÄ™sto staraÅ‚am siÄ™ stosować podziaÅ‚ klasy na grupy. StaraÅ‚am siÄ™ dostrzegać wysiÅ‚ek i zaangażowanie uczennicy, chwalić nie tylko za sukcesy, ale przede wszystkim za systematycznÄ… pracÄ™. DostosowaÅ‚am wymagania edukacyjne do zaleceÅ„ z Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej.
MonitorowaÅ‚am wyniki uczennicy w nauce i jej sytuacjÄ™ w zakresie postÄ™pów w nauce, rozmawiaÅ‚am z nauczycielami uczÄ…cymi w mojej klasie, znajdujÄ…c najlepsze rozwiÄ…zania w celu pozytywnego ukoÅ„czenia przez uczennicÄ™ klasy pierwszej technikum.
Starałam się na zajęciach lekcyjnych stwarzać właściwą i przyjazną atmosferę.
PrzeprowadzaÅ‚am rozmowy z matkÄ… uczennicy, zarówno podczas spotkaÅ„ comiesiÄ™cznych z rodzicami, które organizujÄ™, jak też w innych terminach, w toku rozmów indywidualnych. PrzedstawiaÅ‚am jej wszystkie argumenty, przemawiajÄ…ce za koniecznoÅ›ciÄ… kontynuowania przez córkÄ™ nauki w szkole zasadniczej zawodowej. ByÅ‚o to dla niej trudne, bowiem jej marzeniem jest, aby córka posiadaÅ‚a wyksztaÅ‚cenie Å›rednie. PrzekonaÅ‚am jÄ…, że nauka w szkole zawodowej wcale nie przekreÅ›la możliwoÅ›ci kontynuacji dalszej edukacji w technikum uzupeÅ‚niajÄ…cym. Matka przyjęła moje argumenty.
7. Efekty oddziaływań
Uczennica ukończyła klasę pierwszą pozytywnie (przewaga ocen dopuszczających), a Rada Pedagogiczna przychyliła się do prośby rodzica
o przeniesieniu uczennicy do klasy zasadniczej. Obecnie zakoÅ„czyÅ‚a semestr pierwszy pozytywnie ze wszystkich przedmiotów, zaaklimatyzowaÅ‚a siÄ™ w klasie. Od drugiej klasy szkoÅ‚y zasadniczej nadal uczÄ™ jÄ… historii i pozytywne efekty widać również na moim lekcjach:
<!--PozbyÅ‚a siÄ™ „stresu” gdyż wyrównaÅ‚a swoja wiedzÄ™ z wiedzÄ… innych uczniów;
<!--Chętnie i coraz aktywniej zaczęła uczestniczyć w lekcjach;
<!--Uwierzyła we własne możliwości;
<!--Zaczęła uzyskiwać coraz lepsze wyniki w nauce;
<!--Zaczęła być aktywna na moich lekcjach;
<!-Chętnie wykonuje prace dodatkowe;
<!--Samodzielnie bez pomocy odrabia zadania domowe.
Uczennica jest częściej uÅ›miechniÄ™ta i zadowolona z efektów swojej pracy. CzÄ™ste pochwaÅ‚y wzmocniÅ‚y jÄ… pozytywnie i zachÄ™ciÅ‚y do wiÄ™kszego wysiÅ‚ku umysÅ‚owego. WzmocniÅ‚a siÄ™ samoocena uczennicy, nabraÅ‚a ona wiary w siebie, nie ucieka od problemów, nauczyÅ‚a siÄ™ o nich mówić i je pokonywać. Z efektów zadowolona jest również mama uczennicy.
Coraz chÄ™tniej nawiÄ…zuje pozytywne kontakty z rówieÅ›nikami. Jest lubiana w klasie. Czuje siÄ™ z niÄ… zwiÄ…zana. ZaangażowaÅ‚a siÄ™ w życie klasy i poczuÅ‚a siÄ™ potrzebna.
OsobiÅ›cie jestem zadowolona z moich poczynaÅ„, ponieważ widzÄ™, że zmiana poziomu nauczania pozytywnie wpÅ‚ynęła na rozwój uczennicy. Mam nadziejÄ™, że bÄ™dzie chciaÅ‚a kontynuować naukÄ™ w technikum uzupeÅ‚niajÄ…cym.