• home
• ->
• Historia - z. podstawowy

HISTORIA

IV etap edukacyjny – zakres podstawowy

Cele ksztaÅ‚cenia – wymagania ogólne

I. Chronologia historyczna.

UczeÅ„ porzÄ…dkuje i synchronizuje wydarzenia z historii powszechnej oraz dziejów ojczystych; dostrzega zmienność i dynamikÄ™ wydarzeÅ„ w dziejach, a także ciÄ…gÅ‚ość procesów historycznych.

II. Analiza i interpretacja historyczna.

UczeÅ„ analizuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w kontekÅ›cie epoki i dostrzega zależnoÅ›ci pomiÄ™dzy różnymi dziedzinami życia spoÅ‚ecznego; rozpoznaje rodzaje źródeÅ‚; ocenia przydatność źródÅ‚a do wyjaÅ›nienia problemu historycznego; dostrzega wielość perspektyw badawczych oraz wielorakie interpretacje historii i ich przyczyny.

III. Tworzenie narracji historycznej.

Uczeń tworzy narrację historyczną w ujęciu przekrojowym lub problemowym; dostrzega

problem i buduje argumentacjÄ™, uwzglÄ™dniajÄ…c różne aspekty procesu historycznego; dokonuje selekcji i hierarchizacji oraz integruje pozyskane informacje z różnych źródeÅ‚ wiedzy.

 

TreÅ›ci nauczania – wymagania szczegóÅ‚owe

1. Europa i świat po I wojnie światowej. Uczeń:

1) opisuje nastÄ™pstwa wojny, wyróżniajÄ…c konsekwencje polityczne, gospodarcze, spoÅ‚eczne i kulturowe;

2) wyjaÅ›nia cele powoÅ‚ania i charakter Ligi Narodów;

3) wyjaśnia politykę mocarstw wobec Niemiec po zakończeniu I wojny światowej.

2. Odrodzenie państwa polskiego po I wojnie światowej. Uczeń:

1) opisuje odrodzenie paÅ„stwa polskiego oraz jego granice i sÄ…siadów;

2) charakteryzuje i ocenia postanowienia traktatu wersalskiego wobec Polski;

3) porównuje cele i skutki powstania wielkopolskiego i trzech powstaÅ„ Å›lÄ…skich oraz wyjaÅ›nia przyczyny i opisuje nastÄ™pstwa wojny polsko - bolszewickiej;

4) charakteryzuje ustrój polityczny II Rzeczypospolitej na podstawie konstytucji marcowej 1921 r.;

5) wskazuje czynniki utrudniające proces integracji odrodzonego państwa polskiego;

6) wyjaśnia cele i skutki reformy Władysława Grabskiego;

7) ocenia wkÅ‚ad Józefa PiÅ‚sudskiego i Romana Dmowskiego w odbudowÄ™ paÅ„stwa polskiego.

3. Kryzys demokracji w Europie Zachodniej. Uczeń:

1) charakteryzuje okoliczności oraz następstwa dojścia do władzy Mussoliniego i Hitlera;

2) porównuje faszyzm z nazizmem, uwzglÄ™dniajÄ…c organizacjÄ™ paÅ„stwa, ideologiÄ™ oraz politykÄ™ wobec spoÅ‚eczeÅ„stwa;

3) charakteryzuje i ocenia politykę państw europejskich wobec Hitlera i wskazuje na jej uwarunkowania.

4. System totalitarny w ZSRR. Uczeń:

1) opisuje okoliczności dojścia do władzy Stalina;

2) opisuje zmiany w życiu politycznym, spoÅ‚ecznym i gospodarczym ZSRR po dojÅ›ciu do wÅ‚adzy Stalina, z uwzglÄ™dnieniem uprzemysÅ‚owienia kraju, kolektywizacji rolnictwa oraz jej nastÄ™pstw (Wielki GÅ‚ód) i Wielkiej Czystki;

3) porównuje totalitarne systemy hitlerowskich Niemiec i ZwiÄ…zku Radzieckiego.

5. Kryzys demokracji parlamentarnej w Polsce. Uczeń:

1) wyjaśnia przyczyny i skutki przewrotu majowego;

2) porównuje gÅ‚ówne postanowienia konstytucji marcowej 1921 r. i konstytucji kwietniowej 1935 r.;

3) wymienia charakterystyczne cechy rzÄ…dów sanacji, wskazujÄ…c różnice miÄ™dzy demokracjÄ… parlamentarnÄ… a rzÄ…dami autorytarnymi;

4) charakteryzuje gÅ‚ówne kierunki polityki zagranicznej II Rzeczypospolitej.

6. Gospodarka i społeczeństwo II Rzeczypospolitej. Uczeń:

1) charakteryzuje strukturÄ™ spoÅ‚ecznÄ…, narodowoÅ›ciowÄ… i wyznaniowÄ… odrodzonego paÅ„stwa polskiego, dostrzegajÄ…c przyczyny konfliktów spoÅ‚ecznych i narodowoÅ›ciowych;

2) porównuje przejawy kryzysu gospodarczego na Å›wiecie i w Polsce, wskazujÄ…c jego specyficzne cechy;

3) opisuje osiągnięcia gospodarcze II Rzeczypospolitej, w tym budowę portu w Gdyni i utworzenie Centralnego Okręgu Przemysłowego;

4) charakteryzuje gÅ‚ówne osiÄ…gniÄ™cia kultury i nauki II Rzeczypospolitej.

7. II wojna światowa. Uczeń:

1) wyjaśnia polityczne, społeczne i gospodarcze przyczyny wybuchu II wojny światowej;

2) charakteryzuje położenie międzynarodowe Polski w przededniu wybuchu II wojny światowej;

3) ocenia konsekwencje zawarcia paktu Ribbentrop-Mołotow;

4) sytuuje w czasie i przestrzeni etapy i fronty II wojny światowej, wskazując momenty przełomowe;

5) przedstawia przyczyny i skutki Holokaustu oraz opisuje przykłady oporu ludności żydowskiej;

6) przedstawia okolicznoÅ›ci powstania koalicji antyfaszystowskiej oraz porównuje postanowienia konferencji w Teheranie, JaÅ‚cie i Poczdamie;

7) charakteryzuje bezpoÅ›rednie skutki II wojny Å›wiatowej, wyróżniajÄ…c nastÄ™pstwa polityczne, spoÅ‚eczne, gospodarcze i kulturowe, z uwzglÄ™dnieniem przesunięć

ludności w Europie Środkowej.

8. Ziemie polskie pod dwiema okupacjami. Uczeń:

1) porównuje cele i metody polityki niemieckiej i radzieckiej w okupowanej Polsce;

2) opisuje strukturę polityczną i wojskową oraz działalność polskiego państwa podziemnego i ocenia historyczną rolę Armii Krajowej;

3) wyjaÅ›nia przyczyny i opisuje skutki wybuchu powstania warszawskiego oraz ocenia postawÄ™ aliantów i ZwiÄ…zku Radzieckiego wobec powstania;

4) analizuje zmiany terytorialne, straty ludnościowe, kulturowe i materialne Polski będące następstwem II wojny światowej.

9. Sprawa polska w czasie II wojny światowej. Uczeń:

1) przedstawia okoliczności powstania oraz działalność rządu II Rzeczypospolitej na uchodźstwie;

2) charakteryzuje udziaÅ‚ Polaków w wysiÅ‚ku militarnym aliantów oraz sytuuje w czasie i przestrzeni dziaÅ‚ania wojsk polskich na różnych frontach wojny;

3) ocenia politykę mocarstw wobec sprawy polskiej w czasie II wojny światowej.

10. Świat po II wojnie światowej. Uczeń:

1) wyjaśnia przyczyny i skutki rozpadu koalicji antyhitlerowskiej oraz opisuje początki zimnej wojny;

2) opisuje okoliczności i ocenia skutki powstania NRD i RFN;

3) charakteryzuje sojusze polityczno-militarne NATO i Układu Warszawskiego, sytuując je na mapie;

4) charakteryzuje paÅ„stwa bÄ™dÄ…ce w strefie wpÅ‚ywów ZSRR, z uwzglÄ™dnieniem wydarzeÅ„ na WÄ™grzech w 1956 r. i w CzechosÅ‚owacji w 1968 r.;

5) sytuuje w czasie i przestrzeni proces dekolonizacji oraz ocenia jego następstwa, uwzględniając rolę ONZ;

6) wyjaśnia znaczenie II Soboru Watykańskiego dla przemian w Kościele katolickim drugiej połowy XX w.;

7) charakteryzuje konflikty zimnej wojny, w tym wojny w Korei, Wietnamie i Afganistanie oraz kryzys kubański, uwzględniając rolę ONZ;

8) wyjaśnia przyczyny i charakter konfliktu bliskowschodniego;

9) charakteryzuje przemiany w Chinach po II wojnie światowej;

10) opisuje przemiany polityczne i spoÅ‚eczno - gospodarcze w ZSRR w latach 1945–1991;

11) charakteryzuje przemiany społeczno-polityczne w Europie Środkowo-Wschodniej w 1989 r.;

12) opisuje zmiany kulturowe i społeczne po II wojnie światowej;

13) przedstawia cele i gÅ‚ówne etapy rozwoju Unii Europejskiej.

11. Polska w systemie komunistycznym. Uczeń:

1) wyjaÅ›nia okolicznoÅ›ci przejÄ™cia wÅ‚adzy w Polsce przez komunistów;

2) charakteryzuje system represji stalinowskich w Polsce i ocenia jego skutki;

3) charakteryzuje realia życia gospodarczego i społecznego PRL-u;

4) porównuje przyczyny i skutki kryzysów 1956 r., 1968 r. i 1970 r., 1976 r.;

5) ocenia polityczną i społeczną rolę Kościoła katolickiego w PRL-u.

12. RozkÅ‚ad systemu komunistycznego w Polsce – polska droga do suwerennoÅ›ci. UczeÅ„:

1) wyjaśnia znaczenie pontyfikatu Jana Pawła II dla przemian politycznych w Polsce;

2) wyjaśnia przyczyny i skutki wydarzeń sierpniowych 1980 r. oraz ocenia rolę

Solidarności w przemianach politycznych i ustrojowych;

3) przedstawia okoliczności wprowadzenia i następstwa stanu wojennego;

4) opisuje najważniejsze postanowienia „OkrÄ…gÅ‚ego StoÅ‚u”;

5) charakteryzuje przemiany polityczne, społeczno-gospodarcze i kulturowe po 1989 r.;

6) przedstawia okoliczności i ocenia znaczenie przystąpienia Polski do NATO i Unii Europejskiej.

 

 

---